Steroids en Bodybuilding? 8 Gevaren en 5 Alternatieven

Wat zijn steroïden precies?

Steroïden worden gedefinieerd als de “kunstmatige derivaten van testosteron“, het mannelijk hormoon. Deze synthetiseren eiwitten en zijn in staat om de spiergroei te  bevorderen. Bodybuilders maken veelal gebruik van anabole steroïden, die bestaan uit een hormonale stof die chemisch en farmacologisch verwant is aan testosteron. Het stimuleert de spiergroei door de productie van endogene steroïden in het lichaam te verhogen.

Anabole steroïden kunnen oraal en via intramusculaire injecties worden ingenomen. Veel beginnende gebruikers hanteren de orale vorm en schakelen bij langdurig gebruik over op injecteerbare vormen, met name omdat deze laatste minder leverbeschadiging veroorzaken. Orale steroïden verdwijnen echter sneller uit het lichaam, wat ze populair maakt bij sportevenementen waar ze verboden zijn.

Nadat anabole steroïden zijn ingenomen, binden de steroïdenmoleculen zich aan receptoren in cellen en verhogen ze de eiwitsynthese en stikstofretentie, veroorzaken ze veranderingen in het metabolisme en vergroten ze de omvang en kracht van de skeletspiercellen. Kortom: de aanmaak van meer eiwitten in de cellen helpt om sneller nieuwe spieren op te bouwen en ook de hersteltijd tussen trainingen te versnellen. Deze positieve effecten verklaren de populariteit van anabole steroïden bij bodybuilders.

Er is echter ook nog een andere soort steroïden die populair is bij bodybuilders, namelijk corticosteroïden. Deze bieden meer onmiddellijke prestatiebevorderende voordelen. Spierinjecties of orale inname van corticosteroïden helpt om de pijn en ontsteking te verminderen die vaak optreden bij extreme inspanning. Veel atleten melden dat  corticosteroïden hen helpen om over de pijn van extreme inspanning heen te komen en hen de kans geven om sneller te herstellen voor hun volgende sportevenement.

De lichamelijke toepassingen van anabole steroïden

Als steroïden op de juiste manier worden gebruikt, zijn ze niet altijd schadelijk. Sterker nog: ze worden gebruikt voor een groot aantal gezondheids- en trainingsdoeleinden, waaronder gewichtstoename door verhoging van de eiwitproductie in het lichaam, vermindering van het percentage totaal vet, verhoogde spierkracht en uithoudingsvermogen en een verhoogde botdichtheid.

Daarnaast draagt het gebruik van steroïden bij aan een verhoogde productie van rode bloedcellen en het behoud van spiermassa bij ziekten die spierafbraak veroorzaken, zoals leveraandoeningen of kanker. Artsen schrijven steroïden soms ook voor bij problemen met een vertraagde puberteit en andere medische problemen waardoor het lichaam zeer weinig testosteron aanmaakt.

Een korte geschiedenis van steroïden

Voordat bodybuilding bekend werd met het gebruik van steroïden, werden ze al vele jaren eerder gebruikt bij medische behandelingen. In de jaren 1930 werden steroïden ontwikkeld om spieratrofie of spierinstorting bij patiënten met slopende ziekten te voorkomen. Daarnaast speelde ze een belangrijke rol bij patiënten met ernstige brandwonden.

De eerste keer dat steroïden werden ingezet voor niet-medisch gebruik, was tijdens de Tweede Wereldoorlog. De doctoren van de Nazi’s begonnen met het toedienen van steroïden om hun soldaten agressiever te maken. Een paar jaren lager begon ook de Sovjet-Unie met steroïden, door ze aan hun atleten te geven tijdens de Olympische Spelen. Toen dit geheim werd ontdekt door de VS, begonnen ze niet veel later, in de jaren 1950, ook met het geven van steroïden aan hun atleten.

Zoals met vele medicijnen, werden de bijwerkingen van steroïden pas veel later gedocumenteerd. In de jaren ’60 begonnen de negatieve bijwerkingen van steroïden duidelijker te worden, wat leidde tot meer dopingcontrole. Het jaar 1988 werd in de Verenigde Staten zelfs tot het “Jaar van de Steroïden” omgedoopt, omdat werd ontdekt dat veel Olympische atleten steroïden gebruikten om hun atletische prestaties naar een hoger niveau te tillen.

Het was in datzelfde jaar dat in de VS de Anti-Drug Abuse Act werd aangenomen, maar dat  kon het massale gebruik van het middel niet tegenhouden. In die tijd werd geschat dat tussen de één en drie miljoen gewone Amerikanen ook actief steroïden gebruikten, in de meeste gevallen om het persoonlijke uiterlijk te bevorderen.

Hoe worden anabole steroïden gebruikt (en misbruikt)?

Veel mensen die recreatief gebruikmaken van anabole steroïden, gebruiken vaak veel meer dan normaal voor medische aandoeningen wordt gebruikt. Helemaal met supplementen of injecties met een hoog gehalte aan steroïden kan dit negatief uitvallen. Vooral de manier waarop ze worden gebruikt kan ze gevaarlijk maken. Er zijn doorgaans 4 verschillende vormen van misbruik te onderscheiden.

Een veelvoorkomende vorm van steroïdenmisbruik wordt ook wel cycling genoemd. Hierbij worden grote hoeveelheden steroïden ingenomen, om er vervolgens een tijd mee te stoppen alvorens ze opnieuw in te nemen. Het gelijktijdig innemen van verschillende soorten steroïden of verschillende toedieningsvormen, zoals injecties en supplementen die samen worden ingenomen, wordt gedefinieerd als stacking.

Beginnen met een lage dosis om vervolgens steeds meer in te nemen en dan de dosis weer te verminderen, staat beter bekend als pyramiding. Gebruikers denken dat stacking de effecten van de afzonderlijke drugs versterkt, terwijl pyramiding het lichaam doet wennen aan hoge doses steroïden, zodat in de periode met minimale steroïden het lichaam beter kan herstellen van de drugs. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs voor deze beweringen.

Tenslotte maken sommige mensen gebruik van een innamemethode genaamd plateauing: het plotseling overschakelen op een andere steroïde om te voorkomen dat de vorige steroïde ineffectief wordt, om vervolgens weer terug te schakelen naar het meest gebruikte middel.

Het probleem van deze vormen van steroïdengebruik, is dat het heel ingewikkeld wordt om te zorgen voor een evenwichtige inname, waardoor er vaak teveel wordt gebruikt. Dit maakt het gebruik van steroïden gevaarlijk verslavend, omdat sommige mensen gemakkelijk kunnen wennen aan het gevoel van kracht of uithoudingsvermogen dat ze krijgen van deze middelen.

De 8 globale gezondheidsrisico’s van het gebruik van steroïden

Nu we een vrij volledig overzicht hebben gegeven van de redenen dat steroïdengebruik zo populair is en hoe het precies gebruikt wordt, is het natuurlijk nodig om ook de schaduwzijden te noemen. Voortdurend gebruik van steroïden brengt namelijk veel ernstige bijwerkingen en gezondheidsrisico’s met zich mee. We hebben ze hier geclassificeerd in 8 verschillende gevarenfactoren.

De eerste symptomen (1) van steroïdenmisbruik zijn lichamelijke problemen zoals ernstige cystische acne, aanzienlijke en plotse gewichtstoename, duizeligheid, hoofdpijn, extreme been- en buikkrampen, en haaruitval. Zoals je aan deze eerste symptomen kan opmerken, kan het hele lichaam door steroïdengebruik worden aangetast. En dan zijn we er nog niet, want anabole steroïden hebben ook negatieve effecten op hart en bloedvaten (2), zoals cholesterolveranderingen, hoge bloeddruk en anafylaxie.

Daarnaast kan misbruik van steroïden leiden tot negatieve effecten op het voortplantingssysteem (3), waaronder verkleining van de genitaliën, seksuele disfunctie, onvruchtbaarheid, impotentie, vergroting van de prostaat, schade aan de foetus en menstruatiestoornissen. Overigens worden ook de lever en nieren constant aangevallen door steroïden.

Effecten op de lever (4) kunnen onder meer kanker, geelzucht, tumoren en hepatitis van het bekken veroorzaken. Schade aan de nieren (5) kan zich manifesteren als nierstenen, nefropathie en nierfunctiestoornissen. Het gebruik van steroïden kan ook de huid aantasten (6). Acne, vette huid, uitslag, paarse of rode vlekken op het lichaam, netelroos, lichaamsbeharing, kaalheid en gezichtshaar bij vrouwen kunnen allemaal voorkomen.

Andere bekende bijwerkingen (7) zijn pijn en zwelling in de botten, misselijkheid, koude rillingen, diarree, slapeloosheid, een diepe stem en veranderingen in de stoelgang en plasgewoonten. Tot slot kunnen steroïden de gebruiker ook psychologisch beïnvloeden (8). Het komt zelfs voor dat sommige atleten zo agressief zijn door voortdurend gebruik dat hen kalmerende middelen moeten worden toegediend om met hun vijandigheid om te gaan wanneer zij niet spelen.

5 natuurlijke alternatieven voor anabole steroïden als bodybuilder

Legale, natuurlijke alternatieven voor steroïden worden steeds populairder nu mensen zich bewust zijn van de gevaren van illegale steroïden. Natuurlijke steroïdealternatieven werken op twee verschillende manieren: door de natuurlijke steroïdeverbindingen na te bootsen of door het natuurlijke testosterongehalte van het lichaam te verhogen.

Voordat we beginnen met deze lijst, willen we benadrukken dat je naast het gebruik van deze alternatieven, proactief moet zijn in het samenstellen van een gezond, evenwichtig voedingsschema met veel eiwitten, vezels en gezonde vetten. Het is daarnaast belangrijk om nauwgezet te trainen aan verschillende spiergroepen en een gebalanceerd trainingsplan te volgen.

1. Creatine

Creatine is vrijwel de enige natuurlijke en legale steroïde die bij kortetermijngebruik kan worden ingezet ter verbetering van de atletische prestaties bij gezonde volwassenen. Dit wordt onderbouwd met diverse wetenschappelijke onderzoeken die hebben aangetoond dat het nemen van creatine gedurende 5 à 7 dagen kan helpen bij krachttoename, oefeningen die met maximale intensiteit moeten worden uitgevoerd, lange sprints en het verbeteren van het uithoudingsvermogen.

Hoewel het innemen van creatine misschien niet voor alle atleten nuttig zal zijn, kent het geen gezondheidsrisico’s als het volgens de voorschriften wordt ingenomen. Het is gebleken dat de nierfunctie bij gezonde mensen niet negatief wordt beïnvloedt door creatine en het een relatief veilig supplement is. Houd er echter wel rekening mee dat als je supplementen met creatine inneemt, je kunt aankomen doordat je lichaamsspieren meer water vasthouden.

2. Vitamine D

Als je graag op een natuurlijke wijze aan de slag wilt gaan met bodybuilding, dan is een adequate inname van vitamine D essentieel. Gezonde niveaus van circulerende vitamine D spelen een vitale rol voor het bevorderen van de gezondheid van de botten, en recente studies suggereren dat het belangrijk kan zijn voor de gezondheid van de spieren. Onderzoek toont namelijk aan dat er een verband bestaat tussen een tekort aan vitamine D en een vermindering van spierkracht en -massa.

Regelmatige inname van vitamine D blijkt dus de spierkracht te vergroten, vooral bij mensen die last hebben van een vitamine D-tekort. Hogere niveaus van vitamine D worden daarnaast in verband gebracht met minder blessures en betere atletische prestaties.

Tenslotte is uit een onderzoek van 2017 gebleken dat volwassen vrouwen met een gezonde lichaamssamenstelling en een lager lichaamsvet, hogere niveaus van circulerende actieve vitamine D hadden.

3. Ashwagandha

Ashwagandha, ook wel bekend als Withania somnifera, is een kruid dat in de Ayurvedische geneeskunde wordt ingezet om het menselijk lichaam te verjongen en te revitaliseren en het leven te verlengen. Onderzoek uit 2018 dat is verschenen in het wetenschappelijke journaal Nutrients, geeft aan dat supplementatie van Ashwagandha kan zorgen voor verbeteringen in kracht in het onder- en bovenlichaam, evenals in een gunstige verdeling van de lichaamsmassa, vergeleken met de placebogroep.

Ashwagandha kan bijzonder heilzaam zijn voor sporters omdat het in staat is om de cortisolspiegel (het stresshormoon) te verlagen, de energieniveaus te verhogen, de hormoonhuishouding te optimaliseren, het uithoudingsvermogen te vergroten, de hersteltijd tussen trainingen kan verkorten en als antioxidant de werking van het immuunsysteem kan bevorderen.

4. Zink

Een belangrijke micronutriënt die helpt bij het reguleren van spiergroei en -herstel is zink. Hoewel er weinig onderzoek bestaat dat verbanden legt tussen zink en bodybuilding, stellen onderzoekers tot op heden dat zink de spierregulatie positief kan beïnvloeden. Eén van de krachtigste resultaten van het gebruik van zink is namelijk dat het een boost geeft aan het spierherstelproces na een intensieve training.

Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat zink kan helpen bij het verbeteren van de aerobe capaciteiten. Het wordt namelijk gezien als een maatstaf voor de hoeveelheid zuurstof die jouw lichaam aan jouw spieren kan leveren. Daar waar een laag zinkgehalte het vermogen om spieren op te bouwen kan belemmeren, helpen adequate niveaus van zink in het lichaam juist bij herstel van de lichaamsweefsels na de training.

Zink is bovendien van cruciaal belang voor het helen van externe wonden en het stimuleren van de immuniteit, en het ondersteunt ook een gezonde bloedtoevoer. Kortom: het is een mineraal waar bodybuilders extra aandacht aan moeten geven via hun voeding en supplementen. Het wordt bodybuilders gewoonlijk aangeraden om dagelijks minstens 20 à 30 milligram zink binnen te krijgen.

5. Magnesium

Een belangrijk bestandsdeel van verschillende enzymatische reacties die de spierprestaties tijdens de training beïnvloeden, is magnesium. Onderzoekers menen dat dit mineraal kan helpen om de spierintegriteit tijdens zware inspanning te behouden. Om doeltreffend te trainen en spieren op te bouwen is magnesium dus een uitstekend supplement, omdat het een positieve bijdrage levert aan de eiwitsynthese,  spier- en zenuwfunctie, bloedsuikercontrole en energieproductie.

Magnesium biedt dus alles wat je nodig hebt als bodybuilder: meer energie, spierkracht, flexibiliteit, en beter slaap- en stressmanagement. Bovendien helpt dit mineraal bij het voorkomen van blessures door gespannen spieren te ontspannen. Zonder adequate niveaus van magnesium in het lichaam kunnen de spieren zich niet goed ontspannen, wat tot krampen kan leiden.